Mazur

Mazur jest wesołym, dynamicznym tańcem, wywodzącym się ze środkowej Polski. Początkowo był tańcem wiejskim, jednak już w czasie panowania dynastii Wazów (XVI -XVII w.) stał się reprezentacyjnym tańcem narodowym, odzwierciedlającym szlachecki charakter i sposób życia 1.

Po wykonywanych krokach, zamaszystości ruchów poznawano tancerza czy on żwawy, czy niemrawy, czy ma ducha i fantazyję, lub czy tchórzem jest podszyty.2

Choć, jako podaje Karol Czerniawski –

cudzoziemiec nie odda go dobrze bo krok mazura nie cierpi ściśnień prawidłowych, on potrzebuje swobody: trzeba go improwizować, tworząc więc trzeba mieć ducha miejscowości, trzeba być synem tej ziemi naszej, by pięknym tchem piękną formę utworzyć 3

– to mazur, podobnie jak polonez, zdobył ogromną popularność zagranicą, rozpowszechniony przez polskich żołnierzy walczących w wojnach napoleońskich.

Henri Celarius w książce „Taniec salonowy” wydanej w roku 1847 napisał na temat mazura: 

Prawdziwy tancerz mazura nie tylko modyfikuje kroki, ale jeszcze częściej je wymyśla, tworząc nowe, jedynie do niego należące, a które inni, naśladując (…) robiliby rzecz niesłuszną. Wielką zasługą tego tańca jest to, że każdemu zezwala na zachowanie indywidualności i nie zezwala by ci, którzy go tańczą postrzegali go jakby był on ukształtowany na kształt jednego wzoru.4

W europejskich salonach mazura zwano „królową tańców” (gdyż w jęz. francuskim taniec jest rodzaju żeńskiego). Równolegle powstały w Europie Zachodniej bardzo uproszczone – lecz żywe do dnia dzisiejszego – wersje tego tańca, nazywane „mazourka”, „masur”, „masurek”, „scottisch-mazurka”, a także „holubiec” i „holupca”, od polskiej nazwy kroku tańczonego z ostrogami. Bowiem mazur okazał się zbyt trudny technicznie do wykonania, zniechęcała zwłaszcza dużą ilość skomplikowanych kroków.5

Mazury komponowali między innymi: Stanisław Moniuszko (Mazur z opery Halka, Mazur z opery Straszny dwór), Henryk Wieniawski, Karol Szymanowski, Aleksander Zarzycki, Maria Szymanowska, Józef Elsner. Fryderyk Chopin tylko w latach 1820- 1849 skomponował 59 mazurów. Mazury są obecne m.in. w twórczości Aleksandra Borodina, Piotra Czajkowskiego (np. w baletach „śpiąca królewna” i „Dziadek do orzechów” i operze „Eugeniusz Oniegin”), Michaiła Glinki, Bedřicha Smetany, Antonína Dvořáka, a rosyjski kompozytor Aleksander Skriabin jest autorem 23 mazurów.

Przez XIX wiek mazur towarzyszył zmaganiom Polaków w walce o odbudowę państwa i zachowanie tożsamości narodowej i cieszył się niesłabnącym uznaniem jako taniec wybitnie polski. Aż do roku 1939 był nieodzownym punktem programu każdego polskiego balu.

1 Polskie tańce narodowe we współczesnych konkursach i turniejach tanecznych, Cz. Sroka, Warszawa 2003 s.29.
2 Mazur. Kroki i figury – część I, J.Łosakiewicz, J.Wojciechowski, Warszawa 1998 s. 5.
3 Tamże, s. 3-4.
4 Polskie tańce narodowe, Marta Guzy, Kraków 2003, s. 8-9.
5 Tamże.

Share